Als verkenning van een duurzaam leven, maar ook als onderdeel van een zelfvoorzienend en mogelijk zelfs off-the-grid vorm van wonen een eerste verkenning van zonne-energie. Wat hebben wij, als gezin, nou nodig aan zonnepanelen. Wat gaat ons dat opleveren, en kosten? Hoe sluit deze vorm van energievoorziening aan op onze behoefte om te voldoen aan onze kerndrijfveren? Kunnen wij helemaal los van het (energie)systeem met zonnepanelen?
Uitgangspunt
Als gezin verbruiken wij, in onze huidige woning, zo’n 3.800 kWh per jaar. Wij koken (vijf pitten) en verwarmen (CV) op gas. Willen wij die laatste twee ook vervangen door een elektrische alternatief dan is de schatting dat er bij het jaargebruik nog eens 1.000 kWh voor de vijf pitten bij komt (200 kWh per pit). Een warmtepomp zou zo’n 2.000 kWh per jaar gebruiken (volledig elektrisch/buitenlucht). Totaal zou ons gezin (en het is een natte vinger) 6.800 kWh nodig hebben om jaarlijks te kunnen voorzien. Laten we dus voor het gemak in de verkenning van onze behoefte aan zonne-energie uitgaan van 7000 kWh per jaar. (Later zullen wij ook eens een artikel schrijven over een gasloos leven, mogelijk dat daarin wat correctie kan plaatsvinden van het geschatte verbruik).
Overigens is het ook niet onverstandig om rekening te gaan houden met het opladen van een elektrische auto in de toekomst. Geschat is dit gebruik 15 kWh per 100 kilometer. Rijden wij dus 20.000 km per jaar dan zal onze auto nog eens 3.000 kWh vragen van onze zonnepanelen (er vanuitgaande dat wij alleen maar thuis opladen). Wij hebben nog geen zicht op middelen om zo’n auto te kopen. Dus vooralsnog laten wij dit even buiten beschouwing.
Zonne-energie
Om te berekenen hoeveel zonnepanelen nodig zijn om ons gebruik te dekken is er een goede benadering mogelijk door het jaarlijks stroomverbruik te vermenigvuldigen met 1,1. Deze uitkomst delen we vervolgens door het vermogen van één paneel in wattpiek (Wp). Uiteraard ronden we daarna naar boven af (een half paneel is niet handig…).
De omvormer die ook nodig is kan 10% lager zijn dan de wattpiek-belasting. Deze is namelijk onder laboratoriumvoorwaarden vastgesteld en zal (in Nederland) nooit worden behaald. Zonde om die ‘loze’ tien procent te financieren.
De jaaropbrengst van de panelen is overigens, bij een gunstig zuidelijk en schaduwvrij dak, 90% van de wattpiek-belasting. Daken op zuid-oost en zuid-west ‘kosten’ daarbovenop ook nog 10% vermogen.
Voor elke 1.000 kWh die we nodig hebben zullen we dus: (1.000 * 1,1)/300 = 4 panelen nodig hebben (3,667 zonder afronden). De omvormer kan dan voor 900 kWh zijn.
Aanbod
Per 1.000 kWh kosten panelen (vier stuks) ongeveer 3.000 euro. Exclusief de BTW (die we terugkrijgen) en inclusief montage en omvormer. Het aanbod is reuze. Van Ikea tot de specialisten. De prijzen liggen over het algemeen in de buurt van elkaar. Vooral bij afname (en montage) van grotere hoeveelheden panelen is er een positieve verandering zichtbaar in de kosten.
Onze behoefte
Om 7.000 kWh per jaar te kunnen produceren zouden op ons dak minstens 27 panelen moeten liggen; het meest gunstige dak, op het zuiden en in de juiste hoek (36 graden). 27 panelen zouden (volgens Milieucentraal) 7.155 kWh per jaar opleveren (8.100 Wp aan vermogen).
De panelen zouden nu (02-2020) een kleine €9.000 gaan kosten (via Ikea). Maar leveren jaarlijks wel een rendement op van ruim €1.500 per jaar (een terugverdientijd van zes jaar). De levensduur is circa 40 jaar (volgens de fabrikant). Dus de afschrijving is ongeveer €225 per jaar.
Off-the-grid
Uiteindelijk zou eigen opslag van energie ook in onze behoefte kunnen voorzien. Hiermee kunnen wij volledig van het systeem af. Zijn wij dus niet meer afhankelijk van de energieleverancier om onze overcapaciteit aan te verkopen of om energie in te kopen bij onderproductie. Maar deze mogelijkheid houden wij nu even buiten beschouwing. Momenteel zijn de opslagsystemen nog veel te duur (en beperkt) om terugverdiend te kunnen worden (Tesla biedt ze bijvoorbeeld aan voor €7.500 bij 13,5 kWh per dag). Maar wij volgen de ontwikkelingen op de voet!
Wat is jouw ervaring met zonne-energie?
Houd er rekening mee dat je in de winter je accu’s niet gevuld gaat krijgen en dus niet off-grid kunt gaan. Je zou kunnen overwegen om dit op te vangen met een of meerdere windmolens (klein formaat uiteraard).
In de zomer, als je veel energie opwekt gebruik je weer weinig energie en heb je dus ‘last’ van volle accu’s die niet voller kunnen. Het salderen is op zo’n moment zo slecht nog niet, dan krijg je er nog een vergoeding voor als het terug het net op gaat.